Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Loading...
BLOG
ESP Nedir? ESP Ne İşe Yarar?
Eklenme Tarihi:
21 Mayıs 2025
ESP (Electronic Stability Program), Türkçede “Elektronik Denge Programı” olarak bilinen, otomobillerde sürüş güvenliğini artırmaya yönelik geliştirilen bir aktif güvenlik sistemidir. Temel görevi, araç kaymaya başladığında veya savrulma riski oluştuğunda, sürücünün direksiyon kontrolünü kaybetmesini önlemektir. ESP, araçtaki tekerlek hızı sensörleri, direksiyon açısı sensörü, yalpa (yanal kayma) sensörü ve fren sisteminden aldığı verileri sürekli analiz ederek, aracın gidiş yönü ile sürücünün yönlendirmek istediği yön arasında fark oluştuğunda devreye girer.
ESP sistemi, gerektiği anda belirli tekerleklere otomatik olarak fren uygulayarak ve motor torkunu azaltarak aracın yola tutunmasını sağlar. Özellikle ani manevralarda, virajlarda veya kaygan zeminlerde sürüş güvenliğini büyük ölçüde artırır. ABS ve ASR gibi sistemlerle birlikte çalışır ve sürücünün fark etmediği durumlarda bile saniyeler içinde müdahale ederek olası kazaların önüne geçebilir. Bu nedenle ESP, modern araçlarda hayati bir güvenlik donanımı olarak kabul edilir ve birçok ülkede yeni araçlar için zorunlu hâle getirilmiştir.
ESP Ne İşe Yarar?
Genel olarak bakarsak aracın yol tutuşunu ve sürüş dengesini artırmak için çalışan bir aktif güvenlik sistemidir. Özellikle ani direksiyon hareketlerinde, kaygan yollarda veya yüksek hızda viraj alırken araç kontrolünün kaybedilmesini önlemeye yardımcı olur. Sistem, aracın kayma veya savrulma eğilimini algıladığında, tekerleklere bağımsız olarak fren uygular ve motor gücünü azaltarak aracın tekrar istenilen yöne yönelmesini sağlar. Bu müdahale çoğu zaman sürücü farkına bile varmadan gerçekleşir.
Söz konusu teknoloji, sürücünün direksiyon komutları ile aracın gerçek hareket yönünü karşılaştırarak sürekli analiz yapar. Eğer sistem, aracın kontrolden çıkma riskini algılarsa, en uygun tekerleğe müdahale ederek aracı dengeye getirir. Bu sayede özellikle virajlarda savrulma, arka aksın kopması ya da önden kayma gibi durumların önüne geçilir. ESP, özellikle ani frenleme, ani şerit değişimi ya da kötü hava koşullarında oluşabilecek kazaların büyük kısmını önleyebilecek kadar kritik bir sistemdir. Bu nedenle modern araçlarda ESP’nin aktif ve sağlıklı çalışıyor olması, sürüş güvenliği açısından büyük önem taşır.
ESP Sistemi Nasıl Çalışır?
ESP sistemi, aracın sürüş dengesi üzerinde sürekli kontrol sağlayan bir teknolojidir. Sistem; direksiyon açısı, tekerlek hızı, yanal ivme (kayma) ve aracın dönme hareketi gibi birçok veriyi anlık olarak takip eden sensörler aracılığıyla çalışır. Bu veriler, aracın gitmekte olduğu yön ile sürücünün gitmesini istediği yön arasında fark olup olmadığını belirlemek için analiz edilir. Örneğin, sürücü direksiyonu sağa çevirse de araç düz gitmeye devam ediyorsa, sistem bir kayma ya da savrulma riski olduğunu anlar.
Bu durumda ESP, aracın kontrolünü sağlamak için her tekerleğe ayrı ayrı fren kuvveti uygulayabilir ve motor torkunu düşürebilir. Örneğin, arka tarafın savrulduğu bir durumda sistem, sadece bir ön tekerleğe fren uygulayarak aracın arka kısmını hizaya sokar. Tüm bu müdahaleler saniyeler içinde gerçekleşir ve sürücü çoğu zaman sistemin devreye girdiğini bile hissetmeden güvenli bir şekilde yola devam eder. ESP, özellikle virajlarda, ani manevralarda ve kaygan zeminlerde sürüş güvenliğini büyük ölçüde artıran akıllı bir denge sistemidir.
ESP ile İlgili Gösterge ve Uyarılar Nedir?
Uyarılar değişkendir. Çünkü sürücüyü sistemin durumu hakkında bilgilendirmek için araç gösterge panelinde yer alır. En yaygın gösterge, genellikle sarı renkte yanıp sönen ya da sürekli yanan bir araç üzerinde zikzak çizgiler simgesidir. Bu gösterge, ESP’nin aktif olduğunu veya sistemin bir arıza tespit ettiğini belirtir. Araç çalıştırıldığında bu ışık birkaç saniye yanar ve sönerse sistemin sorunsuz olduğu anlamına gelir. Ancak sürüş sırasında yanıp sönüyorsa, ESP'nin devreye girdiğini yani kayma ya da savrulma algılayarak müdahale ettiğini gösterir.
Eğer ESP ışığı sürekli yanıyorsa, bu durum sistemde bir arıza olduğunu gösterir. Böyle bir durumda ESP devre dışı kalmış olabilir ve sürüş esnasında herhangi bir dengesizlikte koruma sağlayamaz. Bu gibi bir uyarı görüldüğünde, araç en kısa sürede yetkili servise götürülmeli ve sistem profesyonel cihazlarla kontrol edilmelidir. Arıza; sensörlerde, elektronik kontrol ünitesinde ya da tekerlek hız sensörlerinde meydana gelmiş olabilir. Bazı araç modellerinde bu tür arızalar, ABS sistemiyle de bağlantılı olabileceği için her iki sistem aynı anda uyarı verebilir.
Bazı araçlarda ise ESP sistemi sürücü tarafından geçici olarak devre dışı bırakılabilir. Bu özellik genellikle zorlu arazilerde ya da kar üzerinde daha kontrollü kayma sağlamak isteyen deneyimli sürücüler için düşünülmüştür. Bu durumda gösterge panelinde “ESP OFF” veya benzeri bir uyarı belirir. Ancak bu durumda sistem sizi korumaz; bu yüzden normal şartlarda ESP’nin devrede olması her zaman tavsiye edilir. ESP göstergeleri, sürüş güvenliğinizin önemli bir parçasıdır ve ciddiye alınmalı, ihmal edilmemelidir.
ESP Hangi Araçlarda Bulunur?
Bu teknolojik sistem arkadaşlar, ilk olarak lüks ve üst segment araçlarda kullanıma başlanmış, ancak zamanla güvenlik açısından sunduğu yüksek katkı sayesinde daha geniş bir yelpazede yaygınlaşmıştır. Bugün itibarıyla binek otomobillerin büyük çoğunluğunda, özellikle 2010 sonrası üretilen modellerde standart olarak sunulmaktadır. Sedan, hatchback, SUV ve ticari araç sınıfına giren birçok modelde ESP sistemi ya doğrudan üretim bandında entegre edilir ya da donanım paketi kapsamında eklenebilir. Ama tabii ESP, ABS ve ASR gibi diğer sürüş güvenlik sistemleriyle birlikte çalıştığından, bu sistemlere sahip araçlarda bulunma olasılığı daha yüksektir.
2014 yılından itibaren Avrupa Birliği ülkelerinde satılan tüm yeni araçlarda ESP’nin standart olması zorunlu hale getirilmiştir. Türkiye de bu düzenlemeye paralel bir uygulamayı 2016 itibarıyla benimsemiş ve ülkemizde satılan yeni binek araçlarda ESP zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapsamda, 2016 sonrası sıfır kilometre olarak satılmış araçların neredeyse tamamında ESP sistemi bulunmaktadır. Daha eski modellerde ise sistem donanıma bağlı olarak opsiyonel olabilir. İkinci el araç alırken ESP varlığı ve işlevselliği mutlaka kontrol edilmelidir.
ESP Zorunlu mudur?
Evet, ESP sistemi birçok ülkede yeni araçlar için zorunlu hale getirilmiştir. Avrupa Birliği mevzuatına göre 1 Kasım 2014’ten itibaren üretilen tüm yeni otomobillerde ESP sistemi bulunması yasal zorunluluktur. Türkiye de bu düzenlemeyi benimseyerek 1 Kasım 2016’dan sonra ülkemizde trafiğe çıkacak tüm yeni otomobillerin ESP sistemiyle donatılmasını mecbur hale getirmiştir. Bu karar, trafik kazalarını ve can kayıplarını azaltmak amacıyla alınmıştır. Zira istatistikler, ESP sisteminin özellikle kaygan zeminlerde meydana gelen kazaların büyük çoğunluğunu önlediğini göstermektedir.
Ama tabii bu zorunluluk yalnızca yeni tescil edilecek ve satılacak araçlar için geçerlidir. 2016 öncesi trafiğe çıkmış araçlarda ESP sistemi bulunması zorunlu değildir. Bu nedenle hâlihazırda kullanılan ya da ikinci el araç olarak alınacak otomobillerde ESP'nin var olup olmadığını kontrol etmek önemlidir. Özellikle yüksek hızla seyahat eden, uzun yol yapan ya da değişken hava koşullarında kullanılan araçlar için ESP’nin olması ciddi bir güvenlik avantajıdır. Bu tür sistemlerin varlığı, sadece yasal değil aynı zamanda hayati bir gerekliliktir.
ESP Arızası Olunca Ne Olur?
ESP sisteminde bir arıza oluştuğunda, araç gösterge panelinde genellikle sarı renkte bir uyarı ışığı belirir. Bu uyarı ışığı, üzerinde zikzaklı bir yol bulunan araç simgesiyle gösterilir. Işığın sürekli yanması, ESP sisteminin devre dışı kaldığı anlamına gelir. Bu durumda sistem, sürüş sırasında kayma, savrulma veya kontrol kaybı yaşandığında müdahale edemez. Araç hâlâ kullanılabilir durumda olsa da, güvenlik açısından ciddi bir açık oluşmuş olur. Özellikle ıslak, buzlu veya virajlı yollarda seyahat ederken bu sistemin aktif olmaması sürücünün hata yapma riskini artırır.
Söz konusu arıza genellikle sensör arızaları, yazılım problemleri, fren sistemindeki elektronik bileşenlerdeki sorunlar ya da elektriksel bağlantı kopuklukları nedeniyle oluşur. Bu tür bir arıza tespit edildiğinde aracın en kısa sürede yetkili bir servise götürülmesi önerilir. Sorun, genellikle arıza tespit cihazlarıyla kısa sürede analiz edilebilir ve çoğu zaman uygun parça değişimi veya yazılım güncellemesiyle giderilir. ESP sistemi pasif bir güvenlik sistemidir ve devrede olmadığında fark edilmesi zordur. Bu nedenle sürücü, sistemin düzgün çalışıp çalışmadığını yalnızca göstergelere ve bakım kontrollerine bakarak anlayabilir. Güvenli bir sürüş için bu detaylar ihmal edilmemelidir.
ESP Arızası Nasıl Giderilir?
ESP (Elektronik Stabilite Programı) arızası, araçta dengenin sağlanması için önemli bir sistemin düzgün çalışmadığını gösterir. Genellikle gösterge panelinde ESP ışığı sürekli yanarak sürücüyü uyarır. Bu arıza bazen sadece bir sensör kaynaklı basit bir hata olabilirken, bazen daha karmaşık elektronik veya mekanik problemlerden de kaynaklanabilir. Bu nedenle arızanın kaynağını doğru tespit etmek, çözüm sürecinde ilk adımdır.
İlk olarak yapılması gereken işlem, aracın OBD (On-Board Diagnostic) sistemi ile arıza kodlarının okunmasıdır. Bu işlem genellikle bir serviste veya arıza tespit cihazına sahip oto elektrikçilerde yapılabilir. OBD cihazı, ESP sistemindeki hangi bileşenin sorun yarattığını tespit ederek onarıma yönelik doğru adımların atılmasını sağlar. Kodlar doğrultusunda sensör, direksiyon açı sensörü, ABS modülü gibi bileşenler kontrol edilir.
Bu arıza da genellikle ABS sistemi ile bağlantılı olduğu için, ABS sensörleri ve tekerlek hız sensörleri de gözden geçirilmelidir. Bu sensörler kir, su, pas veya fiziksel hasar nedeniyle bozulabilir. Gerekirse bu parçaların temizlenmesi ya da yenisiyle değiştirilmesi gerekir. Yazılımsal bir hata varsa, araç beynine güncelleme yapılması veya yeniden programlanması da sorunu çözebilir.
Eğer sorun hala devam ediyorsa, ESP kontrol ünitesi (modülü) arızalı olabilir. Bu parça maliyetli olmasına rağmen değiştirildiğinde sistem tekrar düzgün çalışmaya başlar. Tamiratın ardından test sürüşü yapılarak ESP ışığının sönüp sönmediği ve sistemin işlevini doğru yapıp yapmadığı kontrol edilir. Ama tabii bu arada direksiyon sensörünün kalibrasyonu da gerekebilir. Bu işlemlerin profesyonel bir serviste yapılması, sorunun tekrarlamaması açısından önemlidir.
ESP Arızası Ne Kadar Tutar?
ESP arızasının tamir maliyeti, arızanın kaynağına ve araç markasına-modeline bağlı olarak değişkenlik gösterir. Basit bir sensör değişimi ya da temizliği söz konusuysa, bu işlem oldukça düşük maliyetle, genellikle 500-1500 TL arasında çözülebilir. Ancak daha ciddi bir arıza söz konusuysa, örneğin ESP modülünün değişmesi gerekiyorsa maliyet ciddi oranda artar.
Direksiyon açı sensörü, ABS sensörü veya tekerlek hız sensörlerinin değişimi genellikle 1000-3000 TL arasında değişebilir. Bu fiyatlara işçilik dahil olmayabilir. Eğer yazılımsal bir problem varsa ve araç beyni yeniden programlanacaksa, bu işlem ortalama 500-2000 TL arasında bir ücretle yapılabilir. Yetkili servislerde bu tür işlemler, özel servislere göre daha yüksek fiyatlara yapılmaktadır.
Söz konusu ünitenin tamamen arızalanması durumunda, parça değişimi ciddi maliyetlere neden olabilir. Yeni bir ESP kontrol modülünün fiyatı marka ve modele göre değişmekle birlikte, 4000 TL ile 10.000 TL arasında olabilir. İkinci el veya çıkma parçalarla maliyet düşürülebilir, ancak bu durumda garanti kapsamı sınırlı olur. Ama arızanın tekrar etme riski artabilir.
ESP arızasının giderilmesi 500 TL gibi düşük bir bedelle çözülebileceği gibi, 10.000 TL’ye kadar çıkabilen büyük bir masraf kalemi haline de gelebilir. Arızanın tam kaynağını öğrenmeden net bir fiyat vermek mümkün değildir. Bu nedenle güvenilir bir serviste detaylı bir arıza tespiti yaptırmak, hem zaman hem de maliyet açısından en doğru yol olacaktır. Arıza ışığını görmezden gelmek ise uzun vadede daha büyük sorunlara ve kazalara yol açabilir.
Arkadan İtişli Araç Ne Demektir?
Araçlarda sürekli olarak duyduğumuz arkadan itiş ve dört tekerden çekiş gibi kavramlardan birine bu içerikte detaylandırma yapılmıştır. Bu içerikte arkadan itişli araç ne demektir, alırken nelere dikkat etmek gerekir ne gibi özellikleri bulunur de...
Ekleme Tarihi:
19.10.2023
Coilover Nedir? Ne İşe Yarar?
Coilover, araç tutkunlarının heyecanını ve merakını tetikleyen bir sürüş konseptidir. Bu teknoloji, adrenalin tutkunları için adeta bir heyecan kaynağıdır. Otomobilin süspansiyon sistemine entegre edilen bu özel yapı hakkında daha fazla detayı içe...
Ekleme Tarihi:
19.10.2023
