Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Loading...
BLOG
Şaft Nedir? Ne İşe Yarar?
Eklenme Tarihi:
01 Şubat 2024
Herkesin bildiği gibi bir araç ilerleyebilmek için yakıt yakarak motorda açığa çıkan enerjiyi tekerlere aktararak hareketini sağlar. Peki bu enerji tekerleri aktarın organların adı nedir biliyor musunuz? Güç aktarma organlarıyla ilgili sürücülerin birçoğu çok fazla bilgi sahibi değil. İçeriklerimiz de sürücüleri bu konularda bilgilendirmenin faydalı olacağını düşünüyor, araştırmamızı tanıtma amacını taşıyoruz.
Şaft nedir?
Öncelikle söylemek gerekir ki şaft parçası yalnız ya 4 çeker ve arkadan itişli araçlarda yer alan bir güç aktarma organıdır. Bu organ, şanzıman ile diferansiyeli birbirine bağlayan, paralel şekilde araca yerleştirilmiş içi boş çelik mil biçimindedir.
Özellikle yük taşıyan kamyon ve tır gibi büyük araçlarda tek parça şaftlar kullanılmaktadır. Sedan ve hatchback arabalarda ise karşımıza çok parçalı şaft adı verilen, genel olarak 2 parçadan oluşmakta olan, yapısı içerisinde şaft mafsallı denen bir ara elemana sahip şekilde karşımıza çıkar. Bu ara eleman öncelik olarak şaftın esnek yapıda olmasını sağlar.
Şaft ne işe yarar?
Adı üstünde güç aktarma organı olan şaft, ilk olarak şanzıman tarafından gelen dönme hareketlerine diferansiyele aktarmakla görevlidir. Esnekliğe katkı sunan şaft mafsalları sayesinde aracın dengesine katkıda bulunur. Zorlu yol koşullarında aracın çok fazla sarsılmasını ve sağa sola savrulmasını engeller, daha konforlu bir hakimiyet sunar. Balans takozları yardımıyla şanzıman tarafından oluşturulan yüksek gürültüyü bastırır ve bu sayede şanzımanın ömrünü uzatır.
Yukarıda saydıklarımız aktarma olduklarını olan şaftın birkaç görevidir. Arkadan itişli ve 4 çekerli sistemler için olmazsa olmaz olan şaft dikkatli bir şekilde bakılması gereken kritik araba parçalarından biridir. Dillerimize pelesenk olmuş “şaftı kaymış” lafının da bu parçayla bir ilişkisi bulunmaktadır. Bozulması halinde aracın tüm dengesi alt üst olabilir.
Şaft olmazsa ne olur?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi şaft diferansiyel ile şanzıman birbiriyle iletişime geçmesi için oldukça kritik bir parçadır. Motor gücünün aktarımı için önemli bir rol oynar. Şanzıman tarafından geleni ilk olarak diferansiyele aktaran şaft aslında motor gücünün tekerleklere iletilmesi için en kritik rollerden birini burada oynamaktadır. Motordan gelen güç diferansiyelden tekerlere iletilmeden önce şafttan gelmektedir. Bu sebeple eğer şaft olmazsa veya da arızalanırsa motor gücünün tekerleklere aktarılması imkansız hale gelir. Kısacası bir arabanın çalışması için şaftın sağlam, bakımlı ve temiz olması gerekir
Araba sistemlerinin hepsi ilmek ilmek işlenmiş yapılardır. Bu yapılar içerisindeki parçalardan bir tanesinin arızalanması veya yok olması sonucunda ya hiç çalışmayabilir ya da mevcut stabil formunu kaybederek içerisindeki sürücü ve yolcuları tehlikeye atabilecek bir yapı haline gelir. O sebeple bir aracı sürekli olarak formda ve bakımlı tutmak siz ve sevdikleriniz için en büyük güvenlik önlemi olacaktır.
Şaft arızası nasıl belli olur?
Şaft arızalı olduğu durumlarda bulunduğu bölgede bağlantı noktaları üzerinden farklı sesler ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu tip sesler duyduğunuzda bir sorun olduğunu kabul etmeniz gerekir. Tabii ki bunlar çözümsüz durumlar değildir araçtaki her arıza gibi şaft arızları da çözümleri olan sorunlardır.
Aracın kalkışında ya da frenleme esnasında “tak” benzeri bir ses gelmesi mafsallar dediğimiz kısımların bozulmuş olup boşluk oluşturmalarından dolayı gerçekleşir. Bugün bir durumla karşı karşıya kalındığında yapılması gereken ilk şey mafsalların değiştirilmesidir. Bunun dışında şaftın uç kısmında bulunan mahruti dişli ve ayna dişlisi arasında oluşan boşluk sebebiyle de bu tarz bir ses duyma ihtimali bulunur. Bu dişlilerin arasındaki boşluğun ayarlanması ya da dişliler bozulmuş ise komple değiştirmeleri gerekir.
Araç off ile yoldasınız ve titreşimle sesler duyuyorsanız yine mafsallarda boşluk oluşma ihtimali bulunmaktadır. Bunun yanı sıra mafsallar bozulmuş ya da şaft mili eğilmiş olabilir. Eğer şaft mili eğilirse arabanın balansı bozulur.
Şaft arızası durumunda ne yapılmalıdır?
İlk olarak yapılması gereken şey sorununun tam olarak hangi bölümden kaynaklandığını bulmaktır. Birden fazla yapının da içerisinde bulunduğu şaft, farklı sebeplerle farklı biçimlerde bozulmuş olabilir. Misal olarak sorun flanş bağlantı cıvatası sebepli ise optimal tork ile sıkarak bu sorundan kurtulmak mümkündür. Orta yatak adı verilen askı bilyası sıkma cıvatası gevşek ise yine torkla sıkılmalıdır.
Eğer durum şaft mili iğneli rulmanı aşınması ise istavroz kitiyle beraber yapının değiştirilmesi gerekmektedir. Onun dışında bilyalı rulman deforme olmuşsa ya da bulunduğu bölgeye yapılmışsa direkt olarak değiştirilmelidir.
Oldukça komplike bir yapı olan şaft birçok bölümden farklı arızalara sahip olabilir. Bir önceki başlıkta belirttiğimiz sorunlardan bir veya birkaçını yaşıyorsanız aracınızın yetkili teknik servisine gidilerek şafttan şüphelendiğinizi onlara aktarabilirsiniz. Araç için oldukça önemli bir yere sahip olan şaft bozulduğunda veyahut da deforme olduğunda hızlıca bakıma girmelidir ki aracın mevcut kondisyonuna kalıcı hasarlar vermekten kaçınılsın.
Şaft ses çıkarır mı?
Bir önceki bölümde de bahsettiğimiz gibi şaft bozulması durumunda çeşitli titreme ve ses çıkarma gibi davranışları sergileyebilen bir yapıdır. Eğer aracınızdaki yapılanmada alışık olduğumuzun dışında sesler duyuyorsanız aracınıza acilen yetkili teknik servise göstererek baktırmalısınız. Bu parçalar arabanın işleyişi için oldukça kritik olmakla beraber eğer bir arızaya sahiplerse hızlıca bu arızaların giderilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde sürüş güvenliğinin yanı sıra aracın mevcut kondisyonun daha kötü hale gelmesini de sağlayabilirler. Bu sebeple aracınızda bir şeyden şüphelendiğiniz anda göstermekten sakın ama sakın çekinmeyin.
Şaft kırılması durumunda ne olur?
Öncelikle belirtmek gerekir ki işlem görmediği sürece bir şaftın kırılması çok zor bir şeydir. Mimari ve materyal olarak çok sağlam olan bu yapı çok düşük bir ihtimal olsa da bazen deforme olabilir, kırılabilir ve kopabilir. Bunun temel sebebi ani manevralar ve aracın bozuk kötülüklerden geçerken ağır darbe alması olabilir. Fakat yine de eklemek gerekir bu tarz sorunlar genelde eski arabalarda gözlemlenmektedir. Modern araçlarda şaftın kırılması gibi bir durum çok fazla rastlanan bir durum değildir.
Şah kırılması durumunda direkt olarak söylemek gerekir ki araç hareketlenmesi imkansız hale gelir. Bilindiği üzere motordan gelen güç şanzımana, şanzımana aktarılan motor gücü de şaft üzerinden diferansiyele aktarılmaktadır. Eğer şaft kopar veya kırılırsa motor gücü diferansiyele, dolayısıyla tekerlere aktarılamamış olur. Bu durumda arabanın hareketlenme ihtimalini ortadan kaldırır. Biz teknik servise dahi aracı ancak çekici ile götürebilirsiniz. Bu tarz bir durumun yaşanmasının çok güç olduğunu tekrar eklerken bu konuda şerhi “eski bir araç kullanmıyorsanız” diye düşünmek gerekir.
Yazar : Çetaş
Arkadan İtişli Araç Ne Demektir?
Araçlarda sürekli olarak duyduğumuz arkadan itiş ve dört tekerden çekiş gibi kavramlardan birine bu içerikte detaylandırma yapılmıştır. Bu içerikte arkadan itişli araç ne demektir, alırken nelere dikkat etmek gerekir ne gibi özellikleri bulunur de...
Ekleme Tarihi:
19.10.2023
Coilover Nedir? Ne İşe Yarar?
Coilover, araç tutkunlarının heyecanını ve merakını tetikleyen bir sürüş konseptidir. Bu teknoloji, adrenalin tutkunları için adeta bir heyecan kaynağıdır. Otomobilin süspansiyon sistemine entegre edilen bu özel yapı hakkında daha fazla detayı içe...
Ekleme Tarihi:
19.10.2023
