Sizin için uygun satış danışmanını arıyoruz
Bilindiği üzere araştırma serbest durumda çalışmasına rölanti adı verilmektedir. Bu durumdaki araçlar kontağı çevirmesiyle motoru çalıştırır ve gaz pedalına dokunulmaksızın kendini ayarlayarak belli bir devirde çalışmayı sürdürür. Bazı araçlarda rölanti durumu kabul edilebilir ve düşükken bazı araçlarda da oldukça yüksek seviyelerde olabilmektedir. Bu içeriğimizde rölanti ayarı nedir, nasıl yapılır, yapılırken nelere dikkat etmek gerekir ve neden bozulur gibi birçok sorunun detaylı şekilde yanıtını bulabilirsiniz.
Rölanti başlı başına aracın çalışabileceği en düşük devir sayısı olarak ifade edilmektedir. Araç rölantide durumundayken ilerlemesi de motor çalışmayı sürdürür. Bu süreç içerisinde rölanti devrinde bir aksaklık meydana gelirse motorun stop etmesi ile karşılaşılabilir. Rölanti devrinin az olması aracın hızlıca çalışmasına engel olurken yüksek olması da ilerlemesine karşın fazlaca yakıt tüketmesine sebep olabilir. Bir aracın rölanti ayarı ise direkt olarak üretici tarafından belirlenmiştir.
Rölanti devri motor gücü ve silindir hacmi göz önüne alınarak aracın üreticileri tarafından ayarlanır. Aracın silindir sayısı arttıkça rölanti devri de ters orantıda düşmektedir. Bir aracın en az yakıt tükettiği devir en ideal rölanti devridir. Fakat rölanti devri aracın sahiplerinin isteği doğrultusunda daha sonradan değiştirilebilir bir unsurdur. Yeni araç kullanmaya başlayan kişiler için düşük rölanti devirleri zorlayıcı olduğundan dolayı aracın kaldırılması esnasında daha fazla stop etmesine sebep olabilmektedir. Araçlarını daha hızlı kaldırmak isteyen yeni sürücüler rölanti devrini yükselterek kalkışa yardımcı bir unsur yaratabilmektedir.
Rölanti ayarı ya da diğer bir tabirle rölanti devir ayarı karbüratör üzerindeki vida ya da rast kelebeği gövdesindeki rölanti ayar vidası ile yapılmaktadır. Karbonatlar üzerindeki vidayı ya da rastgele beyi gövdesindeki rölanti ayar vidasını sıkarak veya gevşeterek rölanti ayarı yapabilirsiniz.
Ayarı yaparken yakıt miktarının tüketimini düşürmek için kimi sürücüler oldukça düşük ayarlarda da aracın gaz pedalını bıraktığımda durmaması için belli bir yüksekliğin üzerinde ayarlanması gerekir. Rölanti ayar vidasını saat yönünde çevirmek suretiyle rölanti hızını arttırabilir iken saat yönünün tersine çevirerek de rölanti hızını düşürmek mümkündür. Düzenli olarak rölanti ayarı yapmak araç bakımının bir parçası olarak değerlendirilir.
Dönemden döneme aracınızı sürerken motorunuzun normalden farklı çalıştığını, rölanti sırasında fazla yüksek ya da daha düşük olduğunu hissedebilirsiniz. Bu gibi durumlarda eğer rölanti ayarı yapmak çok faydalı olmuyor ise ateşleme bobinin de bir sorun olmuş olabilir. Bunun yanı sıra hava filtresinin kirli olması da bu tip bir duruma sebep olan etkenler arasındadır.
Rölanti ayarı yaparken dikkat edilmesi gereken yegane şey ayar sonucunda beklediğiniz sonucun ne olduğuna dair ilk başta bir amacınızın olması gerektiğidir. Ayarı yaparken eğer amacınız yakıt tüketimini düşürmek ise rölanti devri seviyesini düşürmelisiniz. Ancak bunu yaparken aracın kalkış için ihtiyaç duyduğu kadar devri de sağlamanız gerekmektedir. Eğer araba kullanma konusunda yeniyseniz tasarruf için faydalı olan bu hareketi yapmanız aracı sık sık ilk seferde kaldıramamanız ile sonuçlanarak motoru fazla zorlamanıza da sebep olabilir.
Henüz yeni sürücü olan kişiler kimi zaman araçlarının rölanti devrinin kendileri için çok düşük olması sebebiyle aracı kaldırmakta zorlanabilirler. Bugün bir durumla karşılaşılması durumunda ise araçlarını kaldırmaya alışabilmeleri adına mevcut mevcut optimum değerden yükseğe çekmeniz aracı kaldırmanıza yardımcı olacaktır. Rölanti devir ayarını bu seviyede bırakmanın bir dezavantajı bulunmaktadır. Eğer bir süre sonra araba kaldırma yeteneğinizi geliştiremez hâlâ aynı yüksek rölanti ayarı ile aracı kaldırmaya çalışırsanız aracınızın fazladan yakıt tüketmesine sebep oluyor olacaksınız. İlk başlarda aracı öğrenmek ve deneyim kazanmak için bu yöntem etkili olsa da sonrasında işin öğrenilmesinin ardından daha fazla yakıt tüketmenin dışında bir etkisi olmayacak.
Metnin önceki bölümlerinde de bahsettiğimiz üzere rölanti ayarının bozuk olduğu durumlarda aracı ilk olarak bakım servisine götürmeniz en doğru hareket olacaktır. Buna ek olarak eklemek gerekir ki rölanti devrinin mevcut ayarından daha düşük ya da daha yüksek hale kendine gelmesi bazı sorunların göstergesi olabilir.
Rölanti ayarı bozuk olur ise 2 farklı sonuç karşımıza çıkar. Eğer araç haddinden yüksek bir devirde çalışıyor ise bu durum aracı fazladan yakıt tüketimine ve motorun bir anda gereksiz yüksek şekilde stres altına girmesine sebep olacaktır. Bu durum araç sağlığını bir yandan da tehdit eden bir durumdur. Eğer araç haddinden düşük bir devirde çalışıyor ise aracı kaldırmak için gerekli devir sağlamadığından dolayı sürekli olarak tekerlemeler gerçekleşebilir. Buna ek olarak çalışan motorun durduğu da düşük rölanti ayarı sonucu olabilecek bir durumdur. Bunun önüne geçebilmenin yegane yolu optimum ayarlarda rölanti devri kullanmaktır.
Rölanti ayarının haddinden fazla düşük olması belli başlı sorunlara sebep olabilmektedir. Aracın fazla sarsılması sonucunda karbüratör takozları deforme olarak karbüratörde hava alma sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olabilir. Buna ek olarak yüksek hızda seyrederken boş vitese alındığı durumlarda araç bir anda stop eder ve bu durum sadece bununla kalmayarak büyük sorunlara yol açabilir.
Rölanti ayarının bozulmasının 3 farklı sebebi olabilir. Bunların başında kullanıcının yaptığı rölanti ayarlarının aşırıya kaçması gelir. Kullanıcının yaptığı bu hata sebebiyle araç kalkamayacak kadar düşük devire veya motoru fazladan strese sokacak şekilde yüksek devire sahip olabilir.
Bunun dışındaki başlıca bu sorunlar ise hava filtresinin haddinden fazla kirli olması ve ateşleme bu benim de arızalanma olarak ifade edilir. Bunlara ek olarak araç motorundaki büyük arızalar da rölanti ayarı bozulmuş hissiyatı verebilir. Eğer böyle bir düşünceniz veya tespitiniz varsa yapmanız gereken ilk şey aracı en az stresle en yakın yetkili servise götürmek olmalıdır. Yetkili servis tarafından tespit edilecek arızalar daha büyük motor arızalanma onların önüne geçerek tarafınızı önemli bir maddi külfetten de kurtaracaktır.
Kullanıcıların dikkat etmesi gereken durumla sık sık rölanti ayarı yaptıkları durumlarda gaz kelebeğini de bir arıza olabileceğini ön görmeleri gerekir. Bu arıza sebebiyle beraber araç rölanti devrinde düşme gözlenebilir.
Bir aracın bir ayarı bozuluyor ise yapılması gereken ilk şey her zaman için uzman görüşüne danışmak olmalıdır. Aksi halde aracın ömrünü kısaltmanın dışında başka bir şey yapılıyor olmaz. Kullanıcılar eğer araçlarına iyi bakmak ve uzun seneler kullanmak istiyorlarsa normalden farklı gördükleri sorunları göz ardı etmek yerine en kısa zamanda ilgili servislere götürerek kontrol ettirmeleri gerekir.
Rölanti ayarının haddinden düşük olması devrin 500 seviyesinin altında olması demektir. Bu gibi devir oranında motor bir anda çalışırken durabilir ya da araç tekleyebilir. Ara işin oldukça zararlı olan bu durumu önlemek için yapılması gereken yegane şey aracın devir ayarına araç kılavuzunda yer alan optimum ayarlara getirmektir.
Aracın devir sayısının yüksek olmasıdır aracın kalkış için gerekli devrin gereksiz şekilde üzerinde bir devir sayısıyla rölantide çalışmasıdır. Bu durum aracın motoruna bir anda aşırı yük bir indirmesinin yanında henüz hareket etmemiş aracın yüksek seviyede yakıt tüketmesine de doğrudan sebep olacaktır. Şunu belirtmek gerekir ki özellikle sıcak aylarda yüksek rölanti ayarı olan araçlar hızlıca hararet yaparak sürücüleri yolda bırakabilir. Özellikle yaz günlerinde uzun trafik kuyruklarında rölanti ayarının yüksek olması sebebiyle yolda kalan birçok araba bulunmaktadır.
Araştır evreni düşmesinde etkili olan bir diğer durum da havaların haddinden fazla soğuk olmasıdır. Soğuk havayla beraber motor hızlıca sunamadığı gibi yüksek devir performansı da veremeyebilir. Bu sebeple araç devri de düşer.
Her araç özelliği ve donanımın da olduğu gibi rölanti için de yapılması gereken tek şey öncelik olarak aracın kılavuzunda yer alan değerleri kullanmak olmalıdır. Kullanıcılar ilk önce kendi sürüş biçimlerine göre ayar yapmanın değil mevcut aracın ihtiyaçlarını kendi sürüşlerine entegre etmenin çabasında olmalıdırlar. Çünkü her araç aynı stilde ve aynı anlayışla sürülemez. Benzer yapıya sahip araçlar dahil farklı davranış biçimlerine ve donanımlara sahip olduğundan dolayı kendine özgü bir sürüş biçimini sürücüden bekler. Bunu karşılamayan sürücüler sık sık araçlarındaki arıza şikayetleriyle sanayinin yolunu tutarlar ve günün sonunda araçtan kurtulmak için hızlıca elden çıkarmaya çalışırlar. Bir aracı korumanın en iyi yolu ona ihtiyaçlarını vermektir.
Rölanti ayarı için optimum değer genel olarak araçların kılavuzlarındaki talimatlarda yer alsa da aşağı yukarı ortalama bir değer bulunmaktadır. Genel olarak araçların rolanti ayarı 500 devir/dakika ile 1000 devir/dakika arasında seyreder. Devir değerleri modelden modele değişse de bu değerler arasında bir yerde yer alırlar. Değerlerin bunların aşağısına düştüğü veya üstüne çıktığı durumlarda yukarıda bahsetmiş olduğumuz sorunlarla karşılaşmak olası hale gelir.
Yazar : Çetaş